ستگاه CTScan (Computerized Tomography Scan):
ردپای توموگرافی را از سال 1920 می توان در تحقیقات مختلفی که در این زمینه صورت گرفته پیدا کرد.
توموگرافی زمانی جدی گرفته شد که محاسبات آن توسط کامپیوترها Tomography ) (Computerized انجام پذیرفت و اصطلاح توموگرافی کامپیوتری وارد عرصه علم و تجربه شد.
اساس توموگرافی کامپیوتری، بازسازی تصویر یک جسم با استفاده از نظاره های مختلف آن است.
در توموگرافی کامپیوتری با استفاده از محاسباتی که بر روی نظاره ها انجام می شود، تصویری از یک برش جسم به دست می آید.
افزایش قدرت تفکیک فضایی، کاهش زمان اسکن، افزایش قدرت تفکیک رنگ و تغییرات در توانایی تیوب ها امکان اسکن تمامی بدن با کیفیت بالا را فراهم می آورد.
افزایش توانایی های الکترونیکی و مکانیکی دستگاه ها، امکان انجام تصویربرداری های دینامیکی(گرفتن تصاویر پیاپی و سریع برای
بررسی دینامیکی عملکرد برخی اعضای بدن) در تمامی جهات را فراهم ساخته است.
یک دستگاه سی تی اسکن از اجزای اصلی زیر تشکیل شده است:
-1 گنتری (Gantry)
اصلی ترین و مهم ترین بخش دستگاه است که مجموعه تیوب اشعهX و (detectors) آشکارسازها در آن قرار دارند
گنتری دارای دو بخش کلی است:
١. قسمت دوار
مجموعه تیوب و آشکارسازها و ضمایم آنها در قسمت دوار قرار دارند.
٢. قسمت ثابت
انواع آشکارسازها:
آشکارسازهایی که معمولاً در دستگاه سی تی اسکن استفاده می شوند:
– آشکارساز گازی
– آشکارسازهای حالت جامد
آشکارساز گازی:
مجموعه آند و کاتد در این آشکارساز تشکیل یک شبه خازن را می دهد که الکترولیت این خازن، گاز فشرده ای است که عموماً از عناصر بی اثر تشکیل شده است.
در اثر ورود فوتون ها به محدوده داخل آشکارساز، اتم های گاز یونیزه شده و به صورت یک الکترون آزاد و یک یون مثبت در می آید و الکترون به علت بار منفی اش به سمت قطب مثبت و یون به سمت قطب منفی حرکت کرده و باعث خنثی شدن بار اولیه صفحات مثبت و منفی می شود.
به هر میزان که یونیزاسیون بیشتری اتفاق افتد، بار صفحات بیشتر تحت تأثیر قرار گرفته و جریان قوی تری برقرار می شود.
با اندازه گیری جریان برقرار شده، شدت اشعه ورودی به آشکارساز مشخص می شود.
آشکارساز حالت جامد:
عمدتاً در سی تی اسکن ها از آشکارسازهای سوسوزن Detectors) Scintillation ) استفاده می کنند
فوتون های اشعه x پس از برخورد به کریستال های سوسوزن، تبدیل به فوتون های نوری می شود و این فوتون های نوری به روشهای مختلفی آشکار می شوند.
با تاباندن این فوتون ها به یک فوتودیود نیمه هادی سیگنال الکتریکی تولید شود.
مشخصه آشکارسازهای سوسوزن بهتر از آشکارسازهای گازی است و امروزه در تمامی دستگاه های سی تی اسکن از این نوع آشکارسازها استفاده می شود.
چرخش قسمت دوار گنتری:
هر زاویه ای که در آن نمونه برداری می شود، یک نظاره view گویند.
تعداد view ها در در یک دوران کامل ثابت است و آنچه باعث تغییر در نرخ نمونه برداری می شود، سرعت چرخش گنتری است.
هرچه سرعت چرخش گنتری بیشتر باشد، سرعت نمونه برداری بیشتر شده و باعث می شود که زمان اسکن کوتاه تر شود.
در این حالت کیفیت تصاویر پایین آمده و علاوه بر آن دوز دریافتی بیمار به علت کوتاه بودن زمان هر اسکن، کاهش می یابد.
سرعت چرخش گنتری متناسب با نوع و محل تصویربرداری، توسط کاربر قابل تعیین است.
به علت سریع بودن آشکارسازهای حالت جامد امکان افزایش view ها به وجود آمده است.
امروزه تعداد viewها در هر دوران کامل به بیش از 1400 رسیده است. بنابراین جسم از 1400 زاویه مختلف مورد مشاهده قرار
می گیرد.
پس از تقویت و تصحیح سیگنال از جمله حذف offsetو. اطلاعات آنالوگ به دست آمده به یک مبدل آنالوگ به دیجیتال (A/D) سپرده می شود.
اطلاعات تمامی آشکارسازها در تمامی view ها تبدیل به عدد شده و پشت سرهم قطار شده و با ترتیب خاصی به سمت بخش پردازش تصاویر ارسال می شود.
مواردی که سازندگان دستگاه سی تی اسکن با آن موجه هستند:
این مقوله منجر به تغییر اساسی در سی تی اسکن ها و تبدیل سی تی اسکن های قدیمی به سی تی اسکن های (conventional) مارپیچی (spiral) شد.
تفاوت سی تی اسکن های قدیمی نسبت به مارپیچی:
چون کابل ها و اتصالاتی از خارج گنتری و قسمت ثابت وارد قسمت دوار می شود، امکان چرخش بیش از حد در سی تی اسکن های قدیمی وجود نداشت.
در سی تی اسکن های قدیمی اجباراً تصاویر یکی در میان با چرخش گنتری در جهت عقربه های ساعت و خلاف آن انجام می شد.
درباره این سایت