افتالموسکوپ

افتالموسکوپ (ophthalmoscope) از دو کلمه (ophthalm (o به معنی چشم و scope به معنی نمایش تشکیل شده است و در کل به معنی چشم بینی یا معاینه چشم است.

افتالموسکوپ چیست؟

افتالموسکوپ، وسیله‌ای است که برای معاینه چشم استفاده می‌شود. مهمترین مزیت استفاده از آن، تعیین سلامت رتین و محفظه ویتروس است. در بیماران مبتلا به سردرد، یافته دیسک‌های بینایی متورم یا ادم پاپیلا، علامت کلیدی می‌باشد و نشانه افزایش فشار داخل جمجمه‌ به علل مختلفی مانند هیدروسفالی، افزایش فشار داخل جمجمه‌ای خوش‌خیم (سودوتومور سربری) یا تومورهای مغزی ایجاد می‌شوند.
در بیماران مبتلا به دیابت قندی؛معاینه مرتب چشم توسط افتالموسکوپ (هر ۶ ماه تا یک سال، یک بار) برای غربالگری و تشخیص زودرس رتینوپاتی دیابتیک که از علل مهم از دست دادن بینایی است، لازم است.

تاریخچه

اگر چه افتالموسکوپ در ابتدا توسط چار بابج» در سال ۱۸۴۷ ساخته شد، اما تا سال ۱۸۵۱ که توسط Herman von Helmholtz، دوباره ابداع شد و کاربرد آن و مفید بودنش، کشف شد، استفاده نمی‌شد. وقتی نحوه کارکرد آن در فرانسه آموزش داده می‌شد، Anagnostakis، چشم پزشک یونانی با ایده ساخت دستگاهی که توسط دست نگاه داشته می‌شود و یک آیینه محدب به آن اضافه شده است، نوع جدیدی از آن را معرفی کرد. پس از وی، Liebreich، با الهام از مدل آناگنوستاکیس، مدلی را ابداع کرد که در عمل بسیار کاربرد داشت و هنگامی که آن را در اولین کنفرانس چشم‌پزشکی در بروکسل به سال ۱۸۵۷ معرفی کرد، در میان چشم پزشکان، بسیار محبوبیت یافت. در سال ۱۹۱۵، دو دانشمند دیگر، اولین نوع مستقیم آن را که به صورت دستی به کار می‌رود، ابداع نمود که امروزه توسط پزشکان در سراسر دنیا استفاده می‌شود.

طرز کار دستگاه

در هنگام استفاده از این وسیله فرد مشاهده کننده می توانند با شخص فاصله ای در حدود یک دست داشته باشد و تصویر مع شده توسط یک عدسی محدب مشاهده شود. مهمترین مزیت استفاده از آن، تعیین سلامت رتین و محفظه ویتروس است. با این وسیله معاینه کننده از طریق سوراخ مردمک می تواند سطح شبکیه چشم و اجزای آن را شامل بررسی عروق خونی – دیسک اپتیک یا سر عصب بینایی و ماکولا یا لکه زرد چشم را بررسی کند. به عبارت دیگر با این وسیله بیماری‌های سطح خلفی چشم بررسی می شود.

انواع افتالموسکوپ

افتالموسکوپ دارای ۳ نوع مستقیم، غیرمستقیم و Slit-lamp است.

۱-افتالموسکوپ مستقیم از یک نور فلاش کوچک و منبع نور همراه با تعداد زیادی لنز چرخشی که می‌تواند تا ۱۵ برابر بیشتر، بزرگنمایی داشته باشد تشکیل شده است. از این نمونه، به طور معمول در معاینات رایج پزشکی استفاده می‌شود.نور مستقیمی از افتالموسکوپ به درون چشم از طریق قرنیه برای دیدن پشت کره چشم، تابانده می‌شود.

۲- افتالموسکوپ غیر مستقیم ، از یک چراغ که به دور سر بسته می‌شود و یک لنز که توسط دست نگاه داشته می‌شود، تشکیل شده است. این نوع، میدان دید بیشتری از درون چشم، فراهم می‌کند. هم ‌چنین دید بهتری از قسمت قدامی چشم (فوندوس)، حتی اگر لنز چشم توسط بیماری کاتاراکت کدر شده باشد، ارایه می‌کند. نوع غیرمستقیم خود دارای دو زیرمجموعه monocularو binocular است.
در نوع غیرمستقیم، بیمار می‌تواند در حالت‌های خوابیده یا نیمه نشسته قرار بگیرد. در این نوع نور بسیار روشن به چشم تابانده می‌شود که البته می‌تواند ناراحت کننده باشد اما دردناک نیست. این نوع نیاز به تبحر و زمان بیشتری دارد و پزشک می‌تواند رتین داخلی را ببیند.

۳- دستگاه Slit- lampدر جلوی چشم بیمار قرارمی‌گیرد. به علاوه لنزهای آن در نزدیکی چشم جای می‌گیرند و این امکان را به پزشک می‌دهد که قسمت فوندوس را هم معاینه کند. این مدل، مزایای دید سه بعدی، همراه با بزرگنمایی افتالموسکوپی مستقیم را دارد. میدان دیدی را که این مدل تامین می‌کند پهن‌تر از افتالموسکوپی مستقیم است اما به اندازه افتالموسکوپی غیرمستقیم نیست.

انواع افتالموسکوپی غیرمستقیم و Slit-lamp، پس از چکاندن قطره در چشم و باز شدن قرنیه، استفاده می‌شود اما نوع مستقیم می‌تواند در چشم‌های با قرنیه دیلاته یا غیردیلاته استفاده شود. این قطره‌ها می‌تواند برای ساعت‌ها، اختلال دید ایجاد کند که رعایت احتیاطات لازم را می‌طلبد. قبل از استفاده از آن ها نیز باید از بیمار در مورد آلرژی به این داروها، استفاده از هر نوعی از دارو یا سابقه داشتن گلوکوم در بیمار یا خانواده وی، سوال کرد. این تست‌ها به خودی خود، خطری ندارند ولی قطره‌های استفاده شده می‌تواند به ندرت ایجاد مشکلات زیر را نماید.
تهوع
استفراغ
خشکی زبان
گرگرفتگی
گیجی
حمله گلوکوم زاویه بسته
نتایج غیرنرمال معاینه، می‌توانند شامل هر گونه بیماری چشم مانند
وتیروس کدر
رتین جدا شده
مشکلات عصب بینایی
تخریب ماکولار
تغییرات ناشی از گلوکوما

دقت دستگاه

از آنجا که با این تست می‌توان بسیاری از بیماری‌های جدی را در مراحل اولیه تشخیص داد، افتالموسکوپی به عنوان یک تست با ارزش شناخته می‌شود و دقت آن تا ۹۵-۹۰درصد تخمین زده می‌شود.همچنین عوارض دیگر بیماری‌های خونی و قلب، بیماری‌های مغز و دیابت را نیز مشخص می کند.

ویژگی های یک افتالموسکوپ خوب

افتـالمـوسکوپ‌ها معمولا وسایل قابل حملی هـسـتـنــد کـه مـی تـواننـد جـزئیـات چشـم را جهـت تـشـخیص بهتر، واضح‌تر و بزرگ‌تر نشان دهند. بـرخـی ویـژگـی هـا مـانـنـد پـوشـش مـقـاوم در بـرابر ضربه‌های شدید و طیف گسترده تنظیمات مربوط به روزنه عبور نور، می تواند کار پزشک را آسان تر کـنـد. لامـپ‌هـای هـالـوژن نـیـز کـمـک مـی ‌کـنـند تا کـارآمـوز بـتـواند بین وریدهای چشم، تمایز قائل شود. تنوع در طراحی این وسیله، بدان معنا است که این ابزار به بهترین وجه ممکن و متناسب با نیاز کاربر در دسترس قرار گرفته است.

۱- مارکی شناخته شده هر چند با هزینه بالاتر انتخاب کنید. چون آخرین فناوری و کیفیتی برتر در دسترس شما قرار می‌گیرد.

۲-افـتـالـمـوسـکـوپـی را انـتـخاب کنید که لامپ هالوژن دارد. این لامپ‌ها، روشنایی طولانی مدت با شدت نور بیشتری را فراهم می کنند. در نتیجه مـی‌تـوانـیـد رنـگ واقـعـی بـافـت در چشم بیمار را مشاهده کنید.

۳-قیمت قطعات یدکی مارک‌های مختلف این وسیله را مقایسه کنید.

۴-افـتـالمـوسکـوپ‌هـایـی کـه بـر روی سـر قـرار می‌گیرند، قیمت بالاتری دارند. با این حال آزادی عـمـل بیشتری به پزشک جهت استفاده از دست می‌دهند.

۵- تعیین کنید که به کدام نوع از افـتــالـمــوسـکــوپ‌هــا نـیـازمنـدیـد. افتـالمـوسکـوپ مـسـتـقـیـم بـیـشتر برای بررسی ناحیه خلفی چشم ترجیح داده می‌شود، در حالی که نوع غیر مستقیم وضـوح بهتری از قسمت‌های برجسته چشم در اختیار پزشک قرار می‌دهد.

انواع افتالموسکوپ از نظر طراحی

۱-افتـالمـوسکـوپ قـابل حمل: سایز این نوع وسیله، می‌تواند به اندازه و سبکی یک قلم باشد یا اینکه از فات سنگین ساخته شود.

۲- افـتــالـمــوسـکــوپ دیـواری: ایـن طـراحـی، امکانات بهتری را در اتاق معاینه یا کلینیک‌ها ارائه می‌دهد. افتالموسکوپ دیواری می‌تواند توسط باتری کار کند یا قابل شارژ با برق شهر باشد.

 

نگهداری افتالموسکوپ

۱-از این وسیله در اطراف حرارت یا شعله باز اسـتـفـاده نـکـنـیـد. هـمـچنین آن را از گرد و غبار و رطوبت دور نگه دارید.

۲-تنها از فیوزی که در دفترچه راهنمای کاربر مشخص شده، استفاده کنید.

۳-کـابـل بـرقـی را کـه بـه هـمـراه وسـیله عرضه می‌شود، به کار گیرید.

۴-قـبــل از تـعــویــض فـیـوز و کـابـل، دستگـاه را خاموش کنید.

۵-هـنـگــامــی کــه از وسـیـلــه بــرای مــدت زمـان طـولانـی استفـاده نمـی کنیـد، جهـت جلوگیری از صدمه و آلودگی، آن را در کاور مخصوص خود قرار دهید.

۶-در افتـالمـوسکـوپ‌هـای قابل شارژ، انتهای دستـه بـایـد تمیـز بـاشـد تـا از شـارژ صحیـح وسیله اطمینان حاصل کنید.

۷-در صورت بروز مشکل، در ابتدا به دفترچه راهنمـا مـراجعه فرمایید. اگر دستگاه هنوز هم به درستی کار نمی‌کند از نمایندگی‌های مجاز کمک بگیرید.

۸-در افتالموسکوپ های قابل حمل در صورتی که ازآن کمتر استفاده می شود بهتر است که باطری آن را خارج کنیم تا از خراب شدن باطری و دستگاه جلوگیری شود.

درخشانی09158883221